2018 йил мен учун жуда қайноқ келди. Ўтган йилда ўзим кутмаган ҳолда туман хотин-қизлар қўмитасига ишга таклиф этилдим. Ўзбекистон хотин-қизлар қўмитаси ҳақида Президент Фармонидан хабарим бор эди. Жуда катта масъулиятлар юклатилганини билардим, шу боисдан бошида эплай олармиканман бу вазифани, деган фикрлар ўтди бошимдан. Аммо, вилоят хотин-қизлар қўмитаси Дилфуза Ўролова раҳбар аёллар барча поғоналарни бирма-бир сабр ва бардош билан босиб ўтиши, ўзи каби аёлларни ортидан эргаштира билиши, ҳукуматимиз чиқарган қонун ва қарорларнинг ижросини таъминлашга ҳисса қўша билиши керак, деб ишонтира олдилар. Хуллас, Боёвут туманида май ойидан бошлаб иш бошладим. Рости, ўзимдан аввал шу мансабда фаолият юритган Замира Исроилова ҳақида яхши гапларни кўп эшитгандим, ўрнини боса олармиканман, деган хавотир ҳам бўлган. Иш бошлаганимданоқ, мен жуда меҳнаткаш ва тиниб-тинчимас жамоага тушиб қолганимни ҳис қилдим. Бирор кун йўқ эдики, туман аёллари ҳолидан хабар олмаган, туман ҳудуди катта,аҳоли асосан, қишлоқларда яшайди. Тирикчилиги деҳқончилик орқасидан. Туманда ишсиз аёллар сонини аниқлаш, улар бандлигини таъминлаш, нотинч оилалар сонини аниқлаш, уларни камайтириш, ажримларнинг олдини олиш, хотин-қизлар ўртасида ҳуқуқий маданиятни тарғиб қилиш, ўз жонига қасд-суиқасднинг олдини олиш….буларнинг барчаси доимий эътиборни талаб қиладиган ишлар. Аввало қўмитада ишчи гуруҳимни яратиб олдим. Маҳаллаларнинг хотин-қизлар ва оилалар билан ишлайдиган мутахассислари мен учун энг яқин ҳамкорим эканликларини билдим. Фахр билан айтаманки, бизнинг ҳудуд мутахассислари нафақат туманда, балки вилоятда энг тажрибали ва меҳнаткаш аёллар. Айниқса, Пахтакор маҳалласи мутахассиси Мавлуда Худойқулова, Алишер Навоий номли маҳалла мутахассиси ШОира Заҳириддинова, Ижодкор маҳалласи мутахассиси Ойша Усмонова, ТИнчлик маҳалласи мутахассиси Лола Қўшмуродова ва бошқа опалар кўп йиллардан буён маҳалла ва хотин-қизлар тизимида ишлаб, тажриба орттиришган. Улар билан ҳамкорликда оғир ижтимоий вазиятда яшаётган аёллар, оиласи билан ажрашаётганлар, билиб-билмасдан жиноятга қўл урган хотин-қизлар, нотинч оилалар аёллари билан яқиндан алоқа ўрнатиб, уларнинг яшаш шароитини яхшилаш, ишга жойлаштириш, оилаларни яраштириш каби ишларни амалга оширдик. Хусусан, 2018 йилда Боёвут туманида 14 нафар оғир ижтимоий вазиятда яшаётган аёллар уй- жой билан таьминланди. 66 та оиланинг ажримининг олди олинди. Бу эса ҳар оилада камида 1-2 нафар фарзанднинг тирик етим бўлиб қолишининг олдини олиш демакдир. Туманда истиқомат қилувчи 2 нафар жиноят содир этган аёл кафилликка олинди. 20 тадан ортиқ оилалар жиноят содир этишга мойил оилалар рўйхатидан чиқарилди. 12 та нотинч оиланинг ижтимоий аҳволи ўрганилиб, уларнинг сонини 9 нафарга камайтиришга эришдик. 3 нафари ушбу рўйхатдан чиқарилди. 12 нафар аёл касаначи, 756 нафар пиллачи, 102 нафари жамоат ишларига жалб қилинди. 160 нафар хотин -қизлар Гулистон шаҳридаги “Best Fashion” қўшма корхонасида ишга жойлаштирилди. 140 нафар тадбиркор бўлиш истагидаги аёлларнинг кредит олишларида кўмаклашилди. Уларнинг орасида савдо, ҳунармандлар, тикувчилар, зардўзлар, қуёнчилик, чорва, паррандачилик билан шуғулланаётганлар бор.
Албатта, ҳали олдинда қилинадиган ишлар жуда кўп. Деярли бир йиллик иш жараёнимда шуни билдимки, жамиятдаги ҳамма аёллар ҳам мактабдаги олий маълумотли ўқитувчи аёлларга ўхшамас экан. Албатта, мактаб директори сифатида ҳар-хил ота-оналар билан ишлашга тўғри келган. Аммо, ҳалиям фарзандларининг келажагига панжа ортидан қарайдиган, бугун куни ўтса бўлди деган ота-оналар, ҳатто, оналар борлигини кўриб кўниколмайман. Айниқса, ёш қизларимизнинг турмушга чиққанидан сўнг, келин бўлиб тушган хонадонига кўникиш ўрнига, тинимсиз ота-онасиникига қатнаши, келинлик уйининг гапи ота уйига телефон орқали етиб бораётганлиги, қайнота-қайнонага хизмат қилишга кўнмай, боласини кўтариб онасиникига чопиши ранжитади. Ахир, бир гул кўчатини у тувакдан бу тувакка кўчириб ўтказсангиз, қанча хавотирда бўласиз. Сўлиб қолмасмикан, деб. Ёки бўлмасам, баъзи оилалар “танга сочиб, келин қилганман, хизматимни қилсин”дея келинни хизматкор ўрнида кўриши ҳам учраб туради. Ажрим масалаларида хонадонларда бўлганимда, шундай ҳолга дуч келсам, аста қайнонани четга тортиб гаплашаман. Қуда ойи, сизга соғлом неваралар керакмасми, деб. Ахир ўғлингизнинг зурриёдлари бўлиши керак, улар соғлом бўлмаса, хонадонда барака бўлмайди, дейман. Яқинда туман қишлоқларининг бирида яшовчи бир оилага дарз кетди. Айтиш жоизки, ушбу оилани тиклаш учун қилган барча ҳаракатимиз зое кетди. Ота-онаси “қизимнинг ўзи билади, биз аралашмаймиз” қабилида ўтиришипти. Қиз аллақачон уч боланинг онаси, болаларнинг каттаси 5, кичиги бир ёшдан энди ошган. Уни ҳар қанақасига ярашишга кўндириб бўлмади. Унга эр керакмас, уй керак экан. Эрини судга бериб, уйига киритиб қўйишни сўраб, ҳар қанақасига оиласини тиклашга уринган ёш оналарни кўрганман, аммо, шу кундаги ҳузур-ҳаловатини ўйлаб, “қайнонанинг иргасини тозалаш чаккасига текканини, эрнинг унинг тарафини ола билмас ҳезимкаш….эканини“ айтиб туриб олган, гапга кўнмас келинни биринчи кўришим. Келиннинг ёлғиз ўзи билан ҳам гаплашдим, фуқаровий ишлар бўйича туманлараро суди судьяси, ФҲДЁ бўлими, хуллас, кўпчилик бўлиб ҳам уриниб кўрдик. Келин ўз гапида қатъий турибди. Эрдан кўнгли қолгани, умрини болалар тарбиясига бағишлашини айтяпти. Унинг ҳозир аччиқ устида эканига, маълумоти, ҳунари йўқлигию болаларининг эртаси номаълумлигига менинг ақдим етяпти, аммо, қизлари ёшлик қилаётганини наҳотки ота-онаси тушунмайди. Халқимизда “ота-онадан олтов бўлсанг, ватанингда ёлғизсан”, “чиққан қиз чийдан ташқари” деган мақоллар бор. Чиққан қизнинг ортидан эргашган уч боласичи? Уларни онаси судда тортишиб олдирган, туман марказидаги икки қаватли уйнинг бир хонасида қандай боқиш мумкин? Ахир бу болалар катта бўлади, уларнинг ҳам бирига эътибор керак. Тўлиқ оилада боболи-бувили, отали-онали ўсса, тарбиясини олса жамиятимизга қанча фойда келтириши мумкин бўлган бу ўғил-қизлар эртага ёлғиз она тарбиясида, ота тарбиясини олмасдан ким бўлиб етишади? Мен ота тарбиясини кўрмаган ҳар бир бола жиноятчи, саёқ, дангаса дейишдан йироқман. Аммо, ёш она ўз бўйнига олаётган масъулиятни ҳис қиляптими, деган ўй тинчлик бермайди. Ўзим ҳам катта оилада ўсганман, катта хонадонга келин бўлганман. Фарзандларимнинг тарбияси учун бобо-бувилари ва турмуш ўртоғимдан миннатдорман. Қудали –андали бўлган пайтда киши кўпроқ қариндошларнинг, айниқса, қайнонанинг қадрига етар экан.
Ўтган йилда туманимизда ўз жонига суиқасд ҳолатлари ҳам учради. Айниқса, ёш қизларнинг ўз жонига қасд қилиши фожеа. Бир гўдакни дунёга келтириб, ўстириб, бўйига маҳлиё бўлиб, яхши йигитга узатиш орзусида юрган ота-оналарнинг дардини ҳис қилишнинг ўзи азоб. Биз бу борада мактабларда, коллежларда, керак бўлса, ҳар бир оилада алоҳида иш олиб боришимиз зарур. Руҳшунос кўмагини ташкиллаштириш туман “Оила” маркази ҳамда қўмитанинг биринчи навбатдаги ишидир. Шу билан бирга жиноятга қўл урган аёлларимизнинг ичида беникоҳ дунёга келган гўдагини сотмоқчи бўлган ёш аёл ҳам борлиги, жамиятимизнинг қаерида қандай дарз борлигини кўрсатади. Ҳозир дастурхон атрофида ўтириб, оилавий ўзбекона ахлоққа тўғри келмайдиган сериалларни томоша қилаётган, қизлари билан муҳокама қилаётган, эртага қачон бўладию сериал бошланади, ташвиши билан яшаётган опа-сингилларимизга айтар сўзим бор. Сериал қизларингиз тарбиясига таъсирини ўйлаб кўрдингизми? Ҳар қандай сериални оилавий кўриш фарзандлар тарбиясини емиради. Бир пас ишсиз қолганингизда, қизингизни ёнингизга чақириб, дугоналардек суҳбатлашсангиз яхшимасми? Дилида нима бор, мактабда, коллежда жамоатга қандай қўшиляпти, кимлар билан дугона бўляпти? Ахир, қиз бола отасининг шаъни, ор-номуси, эртага фожеа юз бермасдан бугун қизларимизни тарбиялайлик. Уларга муносиб билим ва тарбия берайликким, тараққий этиб бораётган жамиятимиздан ўз ўринларини топа олишсин. Худди шундай, ўғилларимиз эр йигит бўлиб етишишлари, бугун жаҳон спорт ареналарида Ўзбекистон байроғини юқори кўтарган тенгдошларидан ҳче ҳам кам эмасликларини сингдириб боришимиз зарур. Боёвутимизнинг иккита шонли спорт мактаби бор. Бири –Боёвут кураш мактаби, иккинчиси – шахмат мактабидир. Куни кеча Зулфияхоним издошларидан бири –Сарвиноз Қурбонбоеванинг Ҳиндистонда бўлиб ўтган турнирда фахрли иккинчи ўриннни эгаллагани ҳақида хушхабар эшитдик. Бундай хушхабарлар мўл бўлсин. Боёвутнинг меҳнаткаш, доно, сабрли аёллари қурган оила қўрғони дарз кетмасин. Биз бу эзгу мақсад йўлида уларга камарбастамиз.
Саодат Мирзаева,
Боёвут тумани хотин-қизлар қўмитаси раиси
Comments are closed