/ Ҳордиқ / Comments are Disabled

Эртага тўй… Неча вақтдан буён ҳали уни, ҳали буни баҳона қилиб, орқага суриб келинаётган тўй… Бу кун яқинлашган сайин унинг соғлиғи ёмонлашаётгандек, юраги увишиб кетаяпти. Ёлғизгина қизини узатади, бегона қўлларга қўш-қўллаб топширади. Ўзигина карнай-сурнайлар билан топширади-я! 20 йил кўз-қошига қараб қўйса чанг, осмонга қўйса кун уради деб катта  қилган қизини узатади. Урф-одат, ҳам қилаолади? Ўзига  қўйса ҳечам эрга бермасди. Эрга тегиб ўзи нима бўлди-ю, қизи нима бўларди? Илоҳо, қизи тушадиган хонадондагилар яхши одамлар бўлсинда! Қизи  уйқуни яхши кўради, эрта туролмаса, қайнонасидан гап эшитиб қолмасмикан? Қудасига ҳам қизини бу одатини айтди-куя. Қудаси «Айланай, ёшлигимизда ҳаммамиз ҳам уйқуни яхши кўрганмиз. Менинг аравамга тушгандан кейин бошқача ашула айтади»,-деб хандон отиб кулди. Қудаси билан келган қўшни хотин «Ашула деманг, лапар денг, ҳам қўшиқ айтади, ҳам ўйнайди» деб қўйди. Бу гапларни маъноси не экан-а? Ҳали кунини кўрсатаман деганимикан? Эй, Оллоҳим! Ўзинг қизимни қўлла! Ёмонларга дуч қилма! Инсофлига учрат! Ҳали-бери бермасди эрга. Ўқишини битирсин эди. Йўқ, ўламан обло, шунга тегаман деб туриб олди қизи тушмагур. Ҳамма қуда томонни мақтаяпти. Яна ким билсин… Одам оласи ичида деган гаплар бор. Уф, тонг ҳам отса отақолмади. Бунчаям тун узун бўлмаса, ухлаши керак. Бўлмаса, эртага ҳеч нимага ярамай қолади. Аёл алламаҳалгача тўлғониб, алланималарни пичирлаб ётди. Аксига олиб хаёлига фақат ёмон нарсалар келади. Ҳар  қанча яхши нарсаларни ўйлагиси келса ҳам буни уддасидан чиқолмай қийналиб ётди. Саҳарга яқин кўзи илинди-ю, эрини «тур, тоза бемалолсанда, ошнинг гуручи солинди, дастурхонларни тўғирлаш керак» деганидан чўчиб уйғониб, ишга  уннаб кетди.

Куни билан тўй ташвишлари билан бўлиб, хаёлига ҳеч нима келмади. Бўлажак келин дугоналари билан қўшнисиникида ўтирибди. Ҳар  замонда қизини  кўргани қўшнисиникига кирар, қизига мўлтираб боқар, қизини дугоналари билан очилиб-сочилиб кулиб ўтирганини кўриб, ғалати бўлиб орқасига қайтар, қилаётган ишларини онгли равишда  қилмас, ким нима буюрса шуни қилар, баъзан эсанкираб туриб қолар, худди нима бўлаётганини тушунмаётгандек эди. Кечки пайт кўча бошида карнай-сурнайларни товуши ва йигитларни ҳайқириғи янгради. Ҳовлидагилар «Куёв келаяпти, куёв» деганларича кўчага ўзларини урди. У ҳам беихтиёр қариндошларга қўшилиб шошиб-пишиб кўчага югурди. Кўчани  тўлдириб, ўйнаб келаётган куёв навкарларни кўриб, оёқларидан мадор кетиб, дарвозага суяниб қолди. Оқариб кетган лаблари фақат «Қизимни обкетишади»,-деган сўзларнигина такрорлаб пичирлайди. «Опа, куёвингизни қаранг, ойдек йигит экан» деб опасига ўгирилган сингилни гапи оғзида қолди. Дарвозага суянганча ўтириб қолган келиннинг онасига кимдир сув ичирди, кимдир суяб ичкарига олиб кирди. «Опа, ўзингизни тутингда энди, сизни узатиб обкетишмайдику». Ё тавбаей, битта сизми қизини турмушга чиқараётган. Ҳаммамизни тақдиримизда борда. Куёвларни кутиб олиш ўрнига, сизни қарангу, деб жавраётган синглисига илтижо билан тикилиб, «Қизимни обкетишади» деб пичирлади. Сингил унга бирдан ҳайрон тикилди-да, елкасини бир қисиб қўйиб, ташқарига отилди. Бир мунча вақт ўтгач, ҳовли жимиб қолди. «Куёвлар уйга киришди» деб ўйлади. Ҳовлида югур-югур бошланди. «Чой, сочиқ,…қошиқ қани, ошни иккиовора денглар» деган гаплардан куёвларни меҳмон қилиш бошланганини билиб ўтирди…

Бир пайт сурнайнинг ҳазин овози эшитилди. Аммасининг «Қани, куёв, қизингизга оқ фотиҳа беринг, қизнинг онаси қани? деган гапини эшитиб, жонҳолатда ташқарига отилди. Ҳовли ўртасида турмуш ўртоғи эркак қариндошлар қуршовида турар, ранги бўзариб кетган, кўзларида ғилт-ғилт ёш милтираб турар, лаблари титраб нимадир дер, аммо товуши эшитилмас эди. Эрининг аҳволига қараб, унинг ҳам хўрлиги тутди. Оппоқ либосларга ўралиб, жуда чиройли бўлиб ўзгариб кетган қизининг отаси қаршисида тиз чўкканча турганини кўриб, қизига бир талпинди-ю, эрининг ёнига писибгина турди». Эй, сизлар қиз узатинглар экан-ку. Бу кунларга  етганлар бор, етолмай армонда кетганлар қанча. Қизинглар яхши одамларга келин бўлаяпти. Алпомишдай куёвингизни қаранг. Йигитларни сарасини куёв қилдингиз, шукур қилинглар» деб қора костюм кийган басавлат эркак эр-хотинга дашном  берган бўлди. Ўртага «куёвнинг тоғаси» деган  шивир-шивир оралади. Эркакнинг дашномидан эмас, унинг савлатидан уялган аёл бош кўтариб қизининг олдида турган йигитга қаради. Кийимлари ўзига қуйиб қўйгандек ярашган, тер қалққан пешонасига паришон  сочлари тушган, баланд бўйли, қип-қизариб кетган йигитга кўзи тушиб, «Қизимдан айирадиган душманим» деган фикр яшин янглиғ хаёлини кесиб ўтди. Синглисининг «куёв билан  кўришинг» деган турткисидан кейин, аёл қизига қараб талпинди, уни бағрига қаттиқ босганча, юз-кўзидан чўлп-чўлп этиб ўпа бошлади. «Ҳай, куёв бу ёқда» деган гап ва даврада гур кулги кўтарилди. Аёл куёви томон ўгирилди, кўзларига жавдираб тикилиб турган куёви билан қандай кўришишни билмай гангиб турган эди, куёвини титроқ овозда «Ойижон, қизингиздан ховотир олманг, қизингизни албатта бахтли қиламан» деган сўзларини эшитиб, титраб кетди, ўзини тутолмай йиғлаб юборди ва куёвини елкасидан меҳр билан қучди. Ҳозир у учун шу йигитдан кўркамроқ, шу  йигитдан фаросатлироқ, ақллироқ йигит дунёда йўқ эди. «Ойижон деган тилларингиздан ўргилай, болажоним» деб қайта-қайта куёвини қучар, унинг  елкаларини силар, шунча кунлик ташвиш-у хавотирлари бир зумда тумандек тарқаб кетган, юзларини юваётган ёшларини кафтлари билан тез-тез сидириб ташласа-да, ёшлар қурғур қуйилиб келар, аммо булар фарзанд тақдири учун  хавотирли айрилиқ кўз ёшлари эмас, балки севимли қизини тақдиридан хотиржам тортган онанинг севинч ёшлари эди.

Шарофат  Абдулла қизи.