/ Ҳуқуқий саҳифа / Comments are Disabled

Ўзбекистон бугунга келиб тараққиётнинг янги босқичи сари жадал кўтарилмоқда. Албатта, бунда тобора такомиллашиб бораётган иш услублари,халқаро талабларга мос келадиган ҳуқуқий асослар муҳим ахамият касб этмокда. Жойларда  фаолиятини изчил давом эттириб, хизмат курсатиш турлари  сонини  босқичма –босқич ошириб бораётган давлат хизматлари агентлигининг таркибига кирувчи марказларнинг айни кунлардаги ўрнини алоҳида эътироф этиш жоиз. Жумладан,  Вазирлар Махкамасининг  2018 йил 29 декабрдаги 1060-сонли қарорига асосан Юридик шахсларнинг бинолар ва иншоатларга (шу жумладан ер ости иншоатларига) бўлган хуқуқларини давлат рўйхатидан ўтказиш учун Давлат хизматлари марказларига ёки Интерактив давлат хизматлари ягона портали орқали мурожаат қиладилар .

Мазкур қарорга биноан ишлаб чиқилган Низомга кўра  ер юзида  ва ер остида жойлашган бинолар ҳамда иншоотларга бўлган мулк ҳуқуқи давлат рўйхатидан ўтказилиши лозим.

Шунингдек, бино ва иншоот ёки уларнинг қисмлари ижараси ҳуқуқи ҳам бир йилдан ортиқ муддатга тузилган шартнома асосида давлат рўйхатидан ўтказилиши керак.

Қўшимча тариқасида  айтиш керакки, ер остида жойлашган иншоотларни давлат рўйхатидан ўтказишда уларнинг тавсифи ушбу иншоотларнинг қурилиш лойиҳаси маълумотлари бўйича қабул қилинади.

Яна бир муҳим жиҳати ,муайян юридик ёки жисмоний шахснинг алоҳида ер участкасида жойлашган, алоҳида кадастр рақамига эга бўлган бино ва иншоотларга, жумладан улар ёнидаги қўшимча хўжалик иморатларига бўлган ҳуқуқи рўйхатдан ўтказиш объекти ҳисобланади.

Кези келганда қайд этишни лозимки,  турли қўшимча хўжалик иморатларига бўлган ҳуқуқлар асосий бино ёки иншоотдан алоҳида давлат рўйхатидан ўтказилмайди.  Кўп квартирали уйлардаги квартираларга ва яшаш учун мўлжалланмаган жойларга бўлган мулк ҳуқуқини давлат рўйхатидан ўтказиш ҳар бир мулкдор бўйича алоҳида амалга оширилади.

Уй-жой-қурилиш ширкатларига тегишли уй-жойларга бўлган ҳуқуқлар тегишли ширкат номига, ушбу ширкат аъзолари рўйхати илова қилинган ҳолда,бундан ташқари,қурилиши тугалланган ва фойдаланишга белгиланган тартибда қабул қилинган бино ва иншоотларга бўлган ҳуқуқлар албатта  давлат рўйхатидан ўтказилади.

Юридик шахс Давлат хизматлари марказига мурожаат қилганда, марказ ариза тўлдирилгандан кейин бир соат мобайнида уни кўчмас мулк объектига бўлган ҳуқуқни давлат рўйхатидан ўтказишни амалга оширадиган органга юборади. Кўчмас мулк объектига бўлган ҳуқуқларини Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳри ер тузиш ва кўчмас мулк кадастри давлат корхонасининг тегишли туман (шаҳар)даги филиаллари давлат рўйхатидан ўтказади. Рўйхатдан ўтказувчи кўчмас мулк объектига бўлган ҳуқуқларни давлат рўйхатидан ўтказишда аризани ва ушбу кўчмас мулк объектига тегишли кадастр ҳужжатларини ўрганади, уларни Реестрда мавжуд ахборот билан таққослайди ҳамда кўчмас мулк объектига бўлган бошқа ашёвий ҳуқуқни давлат рўйхатидан ўтказиш учун асос мавжудлигини, унинг юридик ёки жисмоний шахсга ўтказилишининг қонунийлигини кўздан кечириш баробарида умумий улушли мулк ҳуқуқи иштирокчиларининг сонини ва тегишли ҳужжатлар мавжуд бўлган тақдирда, уларнинг улушларини   ҳам аниқлайди.

Шу жойда муддат ҳақида изоҳлайдиган бўлсак, ўтказувчи кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқни тасдиқловчи ҳужжатлар мавжуд бўлган тақдирда, кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларни ҳужжатлар келиб тушган кундан эътиборан икки иш куни давомида давлат рўйхатидан ўтказади.Ушбу иш амалга ошгач, давлат рўйхатидан ўтказувчи орган тегишли ҳуқуқнинг давлат рўйхатидан ўтказилганлигини тасдиқловчи электрон кўринишдаги Реестрдан кўчирмани тайёрлайди ва уни марказга юборади.

Марказ ўз навбатида  Реестрдан кўчирмани олгандан сўнг бир соат ичида уни юридик ёки жисмоний шахсга электрон шаклда юборади. Юридик ёки жисмоний шахснинг хоҳишига кўра, кўчирма қоғоз шаклида берилиши ҳам  мумкин. Шу билан биргаликда  ариза берувчи кўрсатган манзилга юборилиши ҳам белгилаб қўйилгандир. Юридик шахсларнинг кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқи давлат рўйхатидан ўтказилгандан кейингина  кучга киради.

Бундан фарқ равишда кўчмас мулк объектларига бўлган ҳуқуқлар давлат рўйхатидан ўтказилмасдан амалга оширилган тақдирда кўчмас мулк билан боғлиқ битимлар ҳақиқий эмас деб  топилади.Худди шу каби  ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкаларига ёки ҳуқуқни белгиловчи ҳужжатларсиз фойдаланилаётган ер участкаларига бўлган ҳуқуқлар ҳеч шубҳасиз  давлат рўйхатидан ўтказилмайди.

.  Отабек АҲМЕДОВ,

Оқолтин туман давлат хизматлари

марказининг етакчи мутахассиси